Taal is ontzettend belangrijk in een leven. Mensen gebruiken taal om met elkaar te kunnen communiceren. Met taal kunnen we met elkaar van gedachten wisselen, contact leggen, een behoefte of wens uitdrukken, protesteren, problemen oplossen, gevoelens uiten, informatie verstrekken en inwinnen en ga zo maar door. Met taal kunnen we veel. Taal kan weergegeven worden in verschillende vormen: via het gesproken woord, via het schrift en via het maken van gebaren. In deze blog lees je wat gebarentaal is, wat het inhoudt, en welke (thuis)cursussen zoals Nederlandse Gebarentaal er allemaal zijn.

Wat is gebarentaal?

Dove mensen hebben een natuurlijke visuele taal ontwikkeld, namelijk gebarentaal. Gebarentaal bestaat al eeuwenlang. Het duurde wel een tijd voordat de gebarentaal daadwerkelijke erkenning kreeg. Pas in de jaren zestig werd wetenschappelijk aangetoond dat gebarentaal een volledige taal is. Gebarentalen verschillen van elkaar. Het is een misvatting dat er één universele gebarentaal is. Zo bestaat er de Amerikaanse gebarentaal, de Britse gebarentaal, de Franse gebarentaal, de Duitse gebarentaal, de Nederlandse gebarentaal, enzovoort. Op deze website gaan we uit van de Nederlandse Gebarentaal.

Inleiding Gebarentaal Leren

Voordat iemand gebarentaal leren kan, is het belangrijk om eerst te weten wat gebarentaal nu precies inhoudt. Gebarentaal is echt een aparte taal.

Net als een gesproken taal kent ook de gebarentaal woorden (gebaren) en zinnen. Gesproken taal bestaat uit de fonemen (klinkers en medeklinkers), woorden en zinnen. Gebarentaal bestaat uit basiselementen:

  • Plaats waar een gebaar wordt gemaakt
  • Handvorm waarmee een gebaar wordt gemaakt
  • Richting en de beweging van de hand bij het maken van een gebaar.

Die basiselementen kunnen op verschillende manieren worden gecombineerd. In een gebarentaal kan verschillende informatie tegelijkertijd worden overgedragen. De vorm van de hand en de beweging bevatten verschillende informatie en worden gelijktijdig weergegeven. Gelijktijdigheid is een belangrijk kenmerk van gebarentalen. In een gesproken taal wordt alles achter elkaar uitgesproken. Een ander belangrijk kenmerk van gebarentalen is het gebruikmaken van de ruimte voor het lichaam om relaties tussen zinsdelen uit te drukken. Het werkwoord geven wordt bijvoorbeeld gemaakt door het bewegen van de handen van het lichaam af naar voren. Als het gebaar op borsthoogte begint en dan recht naar voren beweegt, dan betekent het: “Ik geef om jou” , echter wanneer je dezelfde beweging naar je lichaam toe doet betekent het: “Jij geeft aan mij”. Zo zien we dat bewegingen vanuit de positie van de lichaam heel belangrijk element zijn in de gebarentaal.

Naast bovenstaande beweging zijn ook de bewegingen (uitdrukkingen) in het gezicht belangrijk. Zo zorgt het optrekken van een wenkbrauw ervoor dat de samenstellingen van gebaren vragend worden. Behalve gebarentalen bestaan er ook gebarensystemen. Deze systemen zijn gebaseerd op de gesproken taal, waarbij spraak gelijktijdig wordt ondersteund door gebaren. Een gebarensysteem wordt gebruikt in het onderwijs aan dove kinderen maar ook in de communicatie tussen dove en horende mensen. Dove mensen maken gebruik van een gebarentaal.

De belangrijkste verschillen tussen gebarentalen en gebarensystemen

Gebarentalen:

  • Zijn natuurlijke talen
  • Zijn niet afgeleid van gesproken talen, maar hebben hun eigen grammatica en lexicon
  • Zijn de eerste taal van prelinguaal dove mensen

Gebarensystemen

  • Zijn niet natuurlijk
  • Zijn afgeleid van gesproken talen. Ze gebruiken de grammatica van de gesproken taal samen met het lexicon van de gebarentaal, eventueel aangevuld met bedachte gebaren
  • Ondersteunen visueel de gesproken taal. Ze worden gebruikt in de communicatie tussen dove en horende mensen die de gebarentaal niet goed kennen en ook om de gesproken taal te onderwijzen.

Sommige horende mensen leren handvormen voor de letters van het alfabet en denken dan dat zij de gebarentaal geleerd hebben. Het is wel mogelijk om de geschreven vorm van de gesproken taal op deze manier weer te geven, maar weer gaat het om een hulpmiddel en niet om een echte taal. Het is een transliteratie van de geschreven taal, geen zelfstandige taal. Dove mensen gebruiken het handalfabet, ook vingerspelling genoemd, als ze over iets moeten communiceren waarvoor nog geen gebaar bestaat. Gebarentaal is meer dan alleen de gebarentaal alfabet.

Online gebarentaal leren

Studenten, docenten, tolken en ouders van dove kinderen, dit zijn allemaal mensen die gebarentaal kennen en waarvan dit zelfs de moedertaal is. Nederland kent ongeveer 30 duizend doven. Je kunt gebarentaal leren door middel van woordenboeken, websites of dvd’s, maar er is ook een makkelijkere manier: Gebarentaal online leren. Gebarentaal online leren kan iets voor jou zijn, wanneer je veel tijd doorbrengt op het internet op bijvoorbeeld sites zoals Youtube. Ook zijn er een hoop cursussen online die je kunt volgen om gebarentaal onder de knie te krijgen.

Waar kan ik precies gebarentaal online leren?

Één van de plaatsen waar je gebarentaal online kunt leren is Mobile Signs. Zij geven door middel van de website van Mobile Signs een aantal gebarencursussen door middel van het aanbieden van gratis gebarentaal filmpjes via Youtube en andere video websites. Je kunt deze filmpjes dan ook overal bekijken: Op je laptop, op je MP4 speler of op je mobiele telefoon. De mogelijkheden zijn eindeloos!

Wat leer ik in een gebarentaal cursus?

In een gebarentaal cursus kun je van alles leren, waaronder natuurlijk de Nederlandse gebarentaal. De ingewikkelde beschrijving voor een cursus gebarentaal is veelal “leren om te communiceren in het gewone leven door middel van gebarentaal”. In zo’n cursus zullen diverse thema’s worden behandeld, zoals gebarentaal gebruiken tijdens het boodschappen doen of tijdens het eten en drinken. Ook wordt aandacht besteed aan de grammatica van de Nederlandse gebarentaal en hoe je om moet gaan met andere doven terwijl je gebarentaal gebruikt. De docent geeft in het begin vaak les in spreektaal, maar kan daarbij ook gebarentaal gebruiken zodat je dat sneller op kan pakken. Bij gevorderde cursussen voor gebarentaal kan het voorkomen dat de docent volledig in gebarentaal lesgeeft, maar er wel een tolk aanwezig is.